Cross-overs, wat zijn dat? Hier een derde boekje dat voorbeelden toont van bijzondere samenwerkingsprojecten tussen de creatieve industrie en andere economische topsectoren. Meedenken, dwarsdenken of gezond tegendenken, daar zijn ontwerpers meester in. Ze kunnen veranderingen voorzien en helpen realiseren. Bovendien zijn ze – of het nu gaat om een product, dienst, proces of een complexer geheel – in staat tot oplossingen te komen die zowel functioneel, visueel aantrekkelijk als duurzaam zijn.
Vernieuwing ontstaat aan de randen van vertrouwde praktijken en verrassende vondsten stoelen vaak op nieuwe combinaties. De creatieve industrie, één van de door de regering benoemde topsectoren, kan qua omvang niet tippen aan topsectoren als water, energie, tuinbouw of life sciences. Maar daarin zit ’m nu juist ook de clou. Want de creatieve industrie opereert niet in splendid isolation, maar is erop uit waarde toe te voegen aan wat er gebeurt in andere sectoren. Dat kan leiden tot games die levens helpen redden, woningen die afhankelijkheid draaglijk maken, slimme wc’s voor in ontwikkelingsgebieden en spijkerbroeken gemaakt uit de plastic soep.
Opmerkelijk bij vrijwel alle cases die in dit boekje zijn opgenomen, is dat opdrachtgever en opdrachtnemer geen klassieke hiërarchische relatie hebben, maar gelijkwaardig opereren. Ze zien niet op tegen het onbekende of onvoorspelbare, hebben oog voor het belang van onderzoek en experiment. Er is hier óf sprake van opdrachtgevers die ontwerpers de ruimte en het vertrouwen durfden te geven, óf van ontwerpers die het initiatief namen nog voordat de opdrachtgever zich aandiende. Dat gedrag past wonderwel in maatschappelijke bewegingen die we om ons heen zien: van verticaal naar horizontaal, van centraal naar decentraal, van topdown naar bottom-up.
De essays in deze publicatie zijn een toegift op de cases, en onderzoeken grote vragen. Hoe kunnen creativiteit en ontwerpdenken bijdragen aan bewustzijn, hoe aan duurzaamheid? Wat zijn de ontwikkelingen rond wearables? Hoe om te gaan met de elementen en anticiperen op natuurrampen? Allemaal uitdagingen die schreeuwen om een cross-over mentaliteit.
We hopen met Crossover Works 3 opnieuw een visitekaartje af te geven dat opdrachtgevers, bestuurders en andere relevante spelers overtuigt en verleidt.
Madeleine van Lennep,
directeur Beroepsorganisatie Nederlandse Ontwerpers (bno)